Nije pouzdano utvrđeno koliko je do sada klanjano dženaza žrtvama zločina Podrinju, ali, kada je riječ o četiri najveća mezarja, onima u Potočarima, Gornjoj Kalesiji, na Rakiti i Veljacima, do sada je klanjano čak 55 kolektivnih dženaza za preko 8.500 žrtava, što dovoljno govori o razmjerama stravičnih zločina u ovim krajevima. Krenut ćemo od posljednje dženaze.
ZVORNIK – U Gornjoj Kalesiji do sada su ukopane 774 žrtve ubijene 1992. godine. Uz to, oko 430 žrtava je ukopano na mjesnim mezarjima širom zvorničke općine. Više od 2.005 zvorničkih Bošnjaka je ubijeno tokom agresije na BiH, uključujući i njih 450, koji su ubijeni u genocidu. Porodice još uvijek traže 418 njihovih najmilijih. Dosta žrtava je ukopano na mezarju pod oznakama NN, te se zbog toga još uvijek vode kao nestale.
BRATUNAC – Na mezarju Veljaci u centru ovog podrinjskog gradića do sada je, na 10 kolektivnih dženaza, ukopano 306 žrtava. Oko 60 žrtava je ukopano na mjesnim mezarjima, a porodice još uvijek traže oko 260 njihovih najmilijih. Proces identifikacije i traženja Bratunčana otežava i činjenica da je tokom etničkog čišćenja ubijeno 11 kompletnih porodica.
VLASENICA – Na mezarju Rakita je do sada, na 12 kolektivnih dženaza, ukopano 358 žrtava. Tokom etničkog čišćenja i genocida, u Vlasenici su ubijena ukupno 2.643 bošnjačka civila. Od toga, oko 1.000 Vlaseničana je ubijeno u julu 1995. godine u genocidu. Ukupno je ukopano njih 1.200 u Potočarima, na Rakiti, Zaklopači, Pijucima, Mršićima, Šadićima, Cerskoj…Porodice još uvijek traže oko 1.400 svojih najmilijih, a od toga, njih 1.000, koji su ubijeni tokom 1992. godine.
POTOČARI – U Memorijalnom centru u Potočarima do sada je ukopano 6.377 žrtava genocida. Radi se uglavnom o žrtvama iz Srebrenice, Bratunca, Vlasenice i Zvornika, ali i drugih općina naše zemlje. Prema nekim podacima, 225 žrtava je ukopano na drugim mezarjima. Još oko 2.000 žrtava treba biti ukopano u Potočarima, s obzirom na to da je za sada, zvaničan broj ubijenih 8.372. Trenutno se radi na identifikaciji njih oko 1.000, a isto toliko još uvijek treba pronaći u masovnim grobnicama u Podrinju.
Prema neslužbenim podacima koje smo prikupili u podrinjskim udruženjima, tokom etničkog čišćenja i genocida u Podrinju, od 1992. do 1995. godine, na području ove četiri općine, ubijeno je preko 12.150 Bošnjaka. Do sada je ukopano oko 8.540 žrtava, a porodice još uvijek traže oko 4.050 njihovih najmilijih.
S. Karić/Faktor.ba
